Windpark Deil

Windpark Deil

In 2019-2020 is bij knooppunt Deil het grootste windpark van Gelderland gerealiseerd. Elf windturbines – elk 4,2 MW vermogen, tiphoogte 208 meter – produceren er stroom voor gemiddeld 45.000 huishoudens. Vier van turbines zijn door Betuwewind (Burgerwindcoöperatie West-Betuwe) gebouwd op op grond die wordt gepacht van Staatsbosbeheer (natuurgebied Het Broek e.o.). De positie van twee turbines ligt in het Gelders Natuurnetwerk (GNN); omdat dat destijds volgens provinciale regels niet mogelijk was, zijn de voeten ervan ‘geëxclaveerd’. Ter compensatie is wat zuidelijk op een terrein van Vitens een stukje nieuwe natuur aan het GNN toegevoegd.

Omdat natuurgebied Het Broek met name in de winter en trekperiode veel water- en weidevogels aantrok, o.a. als slaaplek voor soms honderden wulpen, konden hier niet zómaar windturbines worden gebouwd. Als oplossing is een bestaand plas-drasgebiedje opgehoogd en is iets verder weg in het natuurgebied, langs de Veerstraat, een nieuw en groter plas-drasterrein gecreëerd. Voor de zekerheid werden in het eerste jaar twee windmolens elke dag bij zonsondergang en zonsopgang stilgezet, om verstoring en vogelslachtoffers te voorkomen. Dat bleek na een seizoen al niet meer nodig te zijn, omdat de vogels als een magneet werden aangetrokken door het nieuwe terrein. Daarnaast vliegen de vogels doorgaans lager dan de wieken omlaag reiken, en leidt de hoofd-vliegrichting naar en van de Waal niet langs de turbines. Doordat het plas-drasterrein tot lánger in de zomer nat blijft dan het oude gebiedje, hebben de kievit en tureluur er zich als broedvogels gevestigd, en heeft de grutto ook al broedpogingen ondernomen.

Voor het plaatsen van de windturbines moesten ook bomen gekapt worden. Dit is gecompenseerd met de aanleg van Voedselbos Lingehout in Geldermalsen, waarvan de aanplant in januari 2022 is begonnen. In dezelfde periode heeft Staatsbosbeheer een nieuw gebiedje bij de windturbines ingeplant met inheemse bomen en struiken; dit is géén compensatie voor de windturbines.

Naast deze noodzakelijke maatregelen levert de opbrengst van het coöperatieve windpark veel meer op. Zo kon de ledenvergadering van Betuwewind, dat óók nog de drie windturbines op het Avri-terrein bij Geldermalsen in bezit heeft, in december 2021 zeven lokale projecten ondersteunen met 245.000 euro uit hun Duurzaamheidsfonds. Begin oktober 2022 werd bekend gemaakt dat dertien projecten worden ondersteund met in totaal 600.000 euro. Het betrof o.a. subsidies voor agrarisch weidevogelbeheer, voor het project ‘Bloemrijk Gonzend Rivierenland’, om het regionale landschap biodiverser, klimaatbestendiger en mooier te maken, en voor het opzetten van een Natuurcentrum bij enkele nieuw aangelegde voedselbossen.

Meer info: betuwewind.nl en windparkdeil.nl.

Wandelroute: Laarzenpad ’t Broek.