De Natuur en Milieufederaties ondersteunen initiatieven van bewoners, zodat energieplannen echt passen bij de plek én de mensen die er wonen. Met de reeks Verandering van onderop presenteren we praktijkverhalen uit verschillende provincies, die laten zien hoe bewoners samenwerken aan een eerlijke en haalbare energietransitie. De verhalen zijn onderdeel van het programma van de Participatiecoalitie, waarbij de Natuur en Milieufederaties zich richten op Regionale Energiestrategieën (RES) en Aardgasvrije Wijken (AGV).
Natuur in de hoofdrol: hoe Groningen ecologie verankerde in de energietransitie
11 juni 2025
Natuur in de hoofdrol: hoe Groningen ecologie verankerde in de energietransitie
Een zonnepark aanleggen in Groningen zonder aandacht voor natuur? Dat is inmiddels ondenkbaar. Dankzij de Leidraad Ecologie – ontwikkeld door de Natuur en Milieufederatie Groningen – is natuurinclusief ontwerpen de nieuwe norm geworden.
“Niemand zet hier nog zomaar een energiepark neer, zonder dat er een belletje gaat rinkelen over natuurinclusiviteit.”
Natuur en Milieufederatie Groningen
In Groningen werken overheden, energiecoöperaties en bedrijven samen aan de Groninger Energieaanpak. Duurzame energie speelt hierin een sleutelrol, maar de provincie wilde verder gaan: energieprojecten moesten niet alleen duurzaam, maar ook natuurinclusief zijn. Een mooie ambitie, maar hoe vertaal je die naar de praktijk?
De Natuur en Milieufederatie Groningen kreeg de opdracht om daar een handvat voor te ontwikkelen. Het resultaat was de Leidraad Ecologie: een praktisch instrument dat laat zien hoe natuur structureel een plek kan krijgen in het ontwerp, de aanleg en het beheer van zonne- en windparken.
Impact én realiteitszin
De leidraad maakt inmiddels breed impact. Negen van de tien Groningse gemeenten willen ermee aan de slag. “Als een initiatiefnemer voldoet aan de leidraad, weten wij als gemeente: dit zit goed”, zegt Leon Teeuw, beleidsmedewerker duurzaamheid van de gemeente Westerkwartier.
Een uitdaging blijft het inpassen van ecologie in de businesscase. “Je moet de waarde van natuur zichtbaar maken”, zegt Martijn van der Glas, projectleider bij de Natuur en Milieufederatie Groningen. “Niet alleen in euro’s, maar in draagvlak, biodiversiteit en landschapskwaliteit.”
De leidraad helpt initiatiefnemers en overheden betere keuzes te maken, al is het echte effect op korte termijn nog beperkt: veel zonneparken zijn al gerealiseerd. Voor bestaande parken biedt het kwaliteitsbudget van het Rijk wel kansen om natuurinclusieve verbeteringen door te voeren.
Meer dan beleid
De rol van de Natuur en Milieufederatie blijft niet steken bij beleidspapieren. Ze trekken langs gemeenten, geven trainingen, helpen met de implementatie en verbinden partijen die elkaar anders niet zouden spreken — zoals de Rijksuniversiteit, Landschapsbeheer en energiecoöperaties. Daarnaast pleiten zij voor het slim inzetten van kwaliteitsbudgetten én delen zij hun leidraad graag met andere RES-regio’s.
“De Natuur en Milieufederatie Groningen is altijd actief en constructief. Dat maakt hen waardevol”, zegt Johan Baltes, RES-coördinator. “Er zit zóveel werk in de leidraad. Laat anderen er ook gebruik van maken.”
De uitdaging blijft
De grootste uitdaging? Dat de Natuur en Milieufederatie wel invloed heeft, maar geen beslissingsmacht. Dat vraagt om overtuigingskracht, maar ook om tijd. Want zoals Bé Schollema, wethouder van de gemeente Westerkwartier in Groningen, het verwoordt: “Soms schuurt het. Maar dan proberen we wel met een glimlach te schuren.”