De Natuur en Milieufederaties ondersteunen initiatieven van bewoners, zodat energieplannen echt passen bij de plek én de mensen die er wonen. Met de reeks Verandering van onderop presenteren we praktijkverhalen uit verschillende provincies, die laten zien hoe bewoners samenwerken aan een eerlijke en haalbare energietransitie. De verhalen zijn onderdeel van het programma van de Participatiecoalitie, waarbij de Natuur en Milieufederaties zich richten op Regionale Energiestrategieën (RES) en Aardgasvrije Wijken (AGV).
Brabant laat zien hoe het wél kan: op weg naar natuurinclusieve zonneparken
5 juni 2025
Brabant laat zien hoe het wél kan: op weg naar natuurinclusieve zonneparken
Foto’s artikel: Leonie Franken
Windmolens tussen bloemrijke akkerranden, zonneparken die ruimte bieden aan bijen en vogels: in Brabant groeit het besef dat de energietransitie ook kansen biedt voor de natuur. Met een masterclass als vliegwiel helpt de Brabantse Milieufederatie gemeenten op weg naar een natuurinclusieve standaard.
De Brabantse Milieufederatie merkte dat veel gemeenten worstelen met de vraag hoe energieprojecten niet alleen duurzaam, maar ook natuurinclusief kunnen worden ingericht. Zo ontstond de Masterclass Natuurinclusieve Energietransitie, waarin ambtenaren worden ondergedompeld in ecologie, landschap en energie – met inspirerende voorbeelden en praktische handvatten.
“Het is goed om als ambtenaar uit je bubbel te stappen. Je ontdekt hoeveel er komt kijken bij een zonnepark, zoals beheer en ecologie.”
Rowin Israël van MijnGemeenteDichtbij
Inmiddels hebben negen Brabantse gemeenten de masterclass gevolgd. Koplopers, volgens de Brabantse Milieufederatie, die anderen op sleeptouw nemen. “In gemeenteland geldt: zien is geloven”, zegt Luc Spiegels van de Brabantse Milieufederatie.
Meer dan theorie: het eerlijke verhaal
De masterclass biedt geen abstracte beleidsplannen, maar concrete voorbeelden, realistische businesscases en open gesprekken over dilemma’s. Deelnemers leren van ecologen, landschapsarchitecten en energiecoöperaties. “We bespreken ook lastige vragen”, zegt Femke Dingemans, directeur van de Brabantse Milieufederatie. “Wie beheert een natuurinclusief park? En hoe leg je dat vast in tijdelijke vergunningen?”
“De pauzes waren net zo waardevol als de sessies”, aldus Rowin. “Tijdens de koffie ontstaan de beste gesprekken en leer je van collega-gemeenten.”
Gids, verbinder én kritische vriend
De Brabantse Milieufederatie is geen buitenstaander in de energietransitie, maar actieve partner. In twee van de vier Brabantse RES-regio’s zit de federatie aan de bestuurlijke tafels, in de andere twee in de klankbordgroepen. Ze brengt kennis in, stelt kritische vragen en denkt mee over uitvoering.
“De Brabantse Milieufederatie bewaakt de kwaliteit van projecten in het buitengebied”, zegt John van Zuijlen, beleidsmedewerker bij MijnGemeenteDichtbij. “Ze zijn inhoudelijk sterk en denken met ons mee.”
Blik op de toekomst
De masterclass laat zien dat verandering begint met kennis en ontmoeting. Tegelijk blijven er uitdagingen: tijdelijke vergunningen maken natuurinclusief beheer onzeker, en het vinden van balans tussen natuur, businesscase en haalbaarheid is complex.
“Hoe behouden we natuurinclusieve kwaliteit als het zonnepark verdwijnt?” vraagt Rowin zich af. “Die doorkijk is belangrijk.”
Voor de Brabantse Milieufederatie ligt hier een belangrijke opdracht: het perspectief verbreden, door ook naar ecologische verbindingen om het park heen te kijken. En gemeenten helpen vooruit te denken – over 10, 20 of 30 jaar.