De Natuur en Milieufederaties ondersteunen initiatieven van bewoners, zodat energieplannen echt passen bij de plek én de mensen die er wonen. Met de reeks Verandering van onderop presenteren we praktijkverhalen uit verschillende provincies, die laten zien hoe bewoners samenwerken aan een eerlijke en haalbare energietransitie. De verhalen zijn onderdeel van het programma van de Participatiecoalitie, waarbij de Natuur en Milieufederaties zich richten op Regionale Energiestrategieën (RES) en Aardgasvrije Wijken (AGV).
Boeren, zon en natuur: samen bouwen aan Agri-PV in Noord-Holland
10 juli 2025
Boeren, zon en natuur: samen bouwen aan Agri-PV in Noord-Holland
Wat als landbouwgrond zijn oorspronkelijke functie behoudt én tegelijk energie opwekt? In Noord-Holland is die gedachte vertaald naar vier concrete pilotprojecten. Boeren, onderzoekers en beleidsmakers verkennen samen een nieuwe toekomst: agri-pv. Een vorm van zonne-energie die de boer versterkt, het landschap spaart en bewonersperspectief biedt. De Natuur en Milieufederatie Noord-Holland vervult een centrale, verbindende rol.
“Dit is zo’n klassiek voorbeeld van hoe wij als federatie impact maken: we verbinden beleid met praktijk, landbouw met duurzaamheid, en theorie met voeten-in-de-klei”, zegt Tineke de Vries, van de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland.
Een nieuw perspectief op zonne-energie
De aanleiding kwam uit het provinciale beleid: zon op landbouwgrond mag alleen nog als het gecombineerd wordt met agrarisch gebruik — agri-pv dus. Maar wat dat precies inhoudt, was aanvankelijk nog niet helder vertelt Tineke: “Wij zagen een kans dit vraagstuk op te pakken en invulling te geven aan deze nieuwe vorm van energie-opwek in agrarische setting. Samen met LTO Noord hebben wij die handschoen opgepakt. Niet met dikke rapporten, maar met echte boeren in de praktijk.”
“Daarin hebben we elkaar echt gevonden”, geeft Jasper Sweere aan, projectleider bij LTO Noord. “De Natuur en Milieufederaties en LTO hebben dezelfde visie: toekomstbestendig boeren betekent inzetten op meervoudig landbouwgebruik. Dat is niet vanzelfsprekend, want natuur en landbouw worden vaak tegenover elkaar gezet.”
Van abstracte belofte naar concrete pilots
In totaal meldden zich twintig geïnteresseerde boeren aan. Daaruit zijn vier pilots gekozen – divers in gewassen, landschap en techniek. Zo ontstaat een breed palet aan praktijkervaringen:
- Panelen boven perenbomen als bescherming tegen zon en hagel
- Zonnepanelen op een kas voor stroomverbruik op het bedrijf
- Innovatieve opstellingen tussen strokenteelt
- Een brede proeftuin voor combinaties met veeteelt en akkerbouw
De motivatie is voor elke boer anders:
“De ene boer wil onafhankelijker zijn van het net, de ander zoekt bescherming tegen extreme weersomstandigheden. Maar ze hebben één ding gemeen: ze denken vooruit en willen toekomstbestendig boeren.”
Tineke de Vries
Leren door te doen — en te verbinden
Wat de federatie toevoegt, is niet alleen inhoudelijke kennis over natuur, landschap en ruimte. Het is vooral het vermogen om partijen te verbinden en te versnellen, zegt ook Rosalie van ‘t Hof, junior projectleider bij LTO Noord.
“De Natuur en Milieufederatie Noord-Holland beschikt over een groot netwerk en goede contacten binnen de provincie. Zij zorgen ervoor dat ons plan onder de aandacht komt bij RES-ambtenaren en gemeenten, en zijn daarnaast sterk in het begeleiden van processen. Ze denken mee over vragen als: ‘Hebben we een vergunning nodig?’ en ‘Wat komt daarbij kijken?”, vertelt Rosalie. “Die constructieve en betrokken werkhouding is erg prettig.”
Tineke: “Wij zorgen dat het gesprek op gang komt. Tussen de boer, de gemeente, de onderzoeker en de energiecoöperatie. Zodat het niet blijft bij een idee, maar echt een project wordt. Eén boer zei: “we moeten niet zo moeilijk denken, maar het gewoon doen” en die nuchterheid is treffend voor hoe meerderen erin staan.”
Het creëren van meer bewustzijn en draagvlak voor agri-pv is een belangrijk onderdeel van het project. Ook hier speelt Natuur en Milieufederatie Noord-Holland volgens LTO een belangrijke rol, onder meer door bijeenkomsten te organiseren. “Een voorbeeld hiervan is de bustour die we nu voorbereiden voor bestuurders, ambtenaren en agrariërs. Hierin trekken we samen op en daarbij helpt hun netwerk enorm.”
Vrijwillig, maar niet vrijblijvend
De pilotbedrijven investeren tijd, geld en energie. Ze doen vrijwillig mee, maar het is niet vrijblijvend.
“We hadden een boer die afhaakte omdat de gemeente het niet wilde. Een ander was vergeten dat hij zich had aangemeld. Je moet blijven verbinden, blijven uitleggen, blijven enthousiasmeren. Dat maakt onze rol des te belangrijker”, vertelt Tineke.
Jasper onderschrijft dat: “De Natuur en Milieufederaties zijn goed in die rol van aanjager. Het agri-pv project is een goede test voor een groeiende energiebehoefte. Als we straks extra stroom nodig hebben tussen de aardappels, uien en koeien, dan weten we nu hoe het moet.”