Blog | Licht uit, sterren aan

12 juni 2023

Blog | Licht uit, sterren aan

Door Lineke Keizer, projectleider Nacht van de Nacht

Het is koud voor de tijd van het jaar en er staat een stevige wind. Met flinke snelheid jagen de wolken over ons heen en bij tijd en wijle vangen we al een glimp op van de heldere hemel. Daar komen we voor: we willen sterren zien!

Samen met de Raad van Inspiratie van ZMf trek ik het natuurgebied Oranjezon in. Natuurgebieden zijn niet toegankelijk na zonsondergang, dus onze nachtelijke wandeling door het natuurgebied is uitzonderlijk. Dat merken we al bij de ingang van het gebied: een roedel herten staat te grazen en kijkt wat verbaast op als ze ons zien. Wij zijn nu in hun leefgebied en houden ons stil.

We horen roodborstjes, vinken, zwartkoppen, merels en zelfs nachtegalen. Achter een duintop eist ook een zanglijster onze aandacht op. Je vóelt de weldaad van de vallende avond en begrijpt als vanzelf dat de natuur dit nodig heeft.

Ritme van dag en nacht

Duisternis geeft rust én ruimte voor de dieren die nu wakker worden en op zoek gaan naar eten. Ze hebben net als wij het ritme van dag en nacht nodig. Lichtvervuiling is een grote verstoorder van onze biologische klok. Het heeft forse negatieve effecten op onze gezondheid en op die van alles dat leeft in de natuur.

Het eindeloze heelal

Terwijl de zon steeds verder naar de horizon zakt en de planeet Venus zichtbaar wordt, nemen twee bevlogen sterrenwachters in ons gezelschap het als vanzelf over van de ecoloog van de terreinbeheerder. Van de aarde verplaatsen we onze blik naar boven, naar het eindeloze heelal. We leren over planeten, manen en sterren. Even wordt onze aandacht afgeleid door het ruimtestation ISS dat als een fel oplichtende ster geruisloos voorbij komt. Wonderlijk om te beseffen dat daar mensen in zitten.

Verlichting

Oranjezon ligt in een van de donkerste gebieden van Zeeland. Terug bij de ingang van het natuurgebied zien we dat de verlichting van het beheerdersgebouw onze nachtblik verstoort. Een bewegingssensor en andere afstelling van de verlichting (naar beneden richten en uitstraling naar boven afschermen) kunnen hier nog wonderen doen. De terreinbeheerder ziet het nu ook en belooft beterschap.

Sterren, sterren, sterren

De sterrenwachters hebben het ook graag donker, aardedonker. Licht uit, sterren aan is dan ook hun motto. En óf de sterren aan gaan! Naar mate de duisternis verder invalt, nemen de sterren een voor een hun plaats aan de hemel in. We zien sterren, sterren, sterren!

Acht van de Nacht

Zelf meehelpen om de duisternis te bewaren en lichtvervuiling te voorkomen? Check hier de Acht van de Nacht:

1. Gordijnen dicht: als je de gordijnen dichthoudt, gaat er minder licht naar buiten en help je mee om het buiten donkerder te maken.
2. Zet een tijdschakelaar in zodat het licht uitgaat als jij gaat slapen. Liever nog, helemaal geen licht in je tuin, daar is de natuur heel blij mee.
3. Je huis aanlichten kun je het beste doen door van boven naar beneden te verlichten. En maak gebruik van een tijdschakelaar, zodat het licht uitgaat als je gaat slapen. Of je kunt het licht uitlaten.
4. Licht in huis: Doe het licht uit in de kamers waar niemand is. Fijn voor je energierekening.
5. Licht buitenshuis; check je lampen rondom je huis; staan ze goed afgesteld (naar beneden) en hebben ze sensors zodat ze alleen aangaan als er beweging is?
6. Openbare verlichting: schijnt er een straatlantaarn hinderlijk in je huis? Vraag je gemeente om er wat aan te doen. Vaak kan dat namelijk gewoon.
7. Heb je last van verlichting in je omgeving, bijvoorbeeld door verlichting van je buren? Ga dan eens met ze in gesprek en vraag ze of het licht misschien ’s nachts gewoon uit mag.
8. Maak gebruik van deze tips om zelf aan de slag te gaan: Wat kan ik doen? – Nacht van de Nacht