Voedselbossen

Voedselbossen

Een voedselbos is letterlijk een eetbaar bos. Ieder beschikbaar stukje wordt gebruikt en is onderdeel van een ecosysteem opgebouwd uit lagen. Voedselbossen kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van het klimaatprobleem. De bossen binden CO2 in het hout en de bodem, daarnaast houden ze water vast. En natuurlijk is de opbrengst eetbaar. Kortom: een mooi voorbeeld van natuur-inclusieve landbouw.

Het enthousiasme voor voedselbossen wordt steeds groter. Mensen vormen een eigen stuk land om tot voedselbos of ze helpen vrijwillig bij de ontwikkeling van een voedselbos in hun buurt. En dat is niet zo vreemd. Voedselbossen dragen bij aan de vermindering van CO2 in de lucht. Maar daarnaast is het een ontzettend leuke manier om met natuur en voedsel bezig te zijn.

Wat is een voedselbos?

Voedselbossen zijn productiebossen en bestaan uit zeven tot negen productieve lagen. Deze lagen vormen samen een zelfstandig ecosysteem dat gebruikt maakt van natuurlijke processen en kringlopen. Het principe uit de permacultuur speelt hierin een grote rol: werk de natuur niet tegen, maar werk ermee samen. Er wordt dan ook geen gebruik gemaakt van pesticiden en er wordt niet bemest. Zo wordt er bijvoorbeeld voor gekozen luizen met lieveheersbeestjes te bestrijden en wespen met vogels. Om niet te hoeven bemesten, wordt gebruik gemaakt van natuurlijke processen en kringlopen die een rijke en voedzame bovenlaag creëren uit afgevallen bladeren: de humuslaag. Er kunnen het hele jaar door groenten, fruit, noten, thee, paddenstoelen en honing worden geoogst.

De Natuur en Milieufederaties organiseren regelmatig excursies naar voedselbossen, zoals deze excursie in Sint-Michielsgestel, Noord-Brabant. De foto bovenaan de pagina is van het Voedselbos MetaalKathedraal in Utrecht  (foto: Xavier San Giorgi)

Het belang van voedselbossen

Een succesvol voedselbos is zelfvoorzienend, veerkrachtig en goed voor het klimaat. Het bos functioneert biologisch en op eigen kracht, waardoor geen mest nodig is of water toegevoegd hoeft te worden. Sterker nog, een voedselbos houdt water vast in de bodem, wat belangrijk is bij de huidige droogte. De diepe wortelstructuren van het bos hebben een positief effect op de bodem. Ze voorkomen verdichting en zorgen voor een rijk bodemleven. De opbrengst uit een voedselbos wordt lokaal gebruikt/verkocht en zorgt dus voor korte voedselketens. En veelal worden voedselbossen gestart, ontwikkeld en geoogst door groepen vrijwilligers wat leidt tot waardevolle lokale community’s.

Onze projecten

De Natuur en Milieufederaties stimuleren de ontwikkeling van voedselbossen. Zo worden er in Noord-Brabant regelmatig voedselboscursussen georganiseerd en hebben onze Noordelijke federaties een Werkplaats voedselbossen opgericht. De werkplaats is bedoeld om kennis van voedselbosinitiatieven te vergroten en oplossingen voor problemen aan te dragen. In de kop van Noord-Holland is een proeftuin agroforestry waarbij een integraal plan van aanpak werd ontwikkeld. Hierin staan praktische handvatten voor landbouwers en andere belanghebbenden om de inpassing van agroforestry te stimuleren. Op die manier willen we een versnelling teweeg brengen in het opstarten van voedselbossen en ook agroforestry.

58 hand-getekende kaarten in een stevige houten doos. De toolkit van de Natuur en Milieufederaties Fryslân, Groningen en Drenthe biedt hulp bij de plantkeuze.

Bij de Natuur en Milieufederaties Drenthe, Groningen en Friesland kan de Toolkit voedselbossen geleend worden. Deze toolkit bevat 58 handgetekende kaarten van planten en bomen die geschikt zijn om in een voedselbos te verbouwen. De grootte van de kaarten symboliseren de bijbehorende laag in het voedselbos.

Wil je op de hoogte blijven over voedselbossen? Meld je dan aan voor de update voedselbossen van de Brabantse Milieufederatie.

Tags:

Het hoe en waarom van voedselbossen

De Natuur en Milieufederatie Drenthe organiseerde namens Werkplaats voedselbossen Noord-Nederland een open dag in het voedselbos Ketelbroek van Wouter van Eck. RTV Drenthe maakte een korte reportage over deze inspirerende dag over voedselbossen.